Klasy ochrony obuwia roboczego
Podział obuwia ochronnego
Obowiązujące normy dzielą obuwie ochronne wg różnych kryteriów.
- półbuty (A)
- trzewiki (B)
- buty (C)
- buty do kolan (D)
- buty z przedłużoną cholewką (E)
- obuwie chroniące przed czynnikami chemicznymi
- obuwie chroniące przed czynnikami biologicznymi
- obuwie chroniące przed czynnikami mechanicznymi
- obuwie chroniące przed czynnikami termicznymi
- obuwie chroniące przed porażeniem prądem elektrycznym
- obuwie chroniące przed czynnikami atmosferycznymi
- obuwie antyelektrostatyczne przeznaczone do stosowania w atmosferze zagrożonej wybuchem
- obuwie antystatyczne chroniące przed efektem ESD
- Obuwie bezpieczne (S - "safety") - posiada właściwości ochronne łącznie z ochroną palców stopy za pomocą podnosków, których wytrzymałość jest badana przy uderzeniu z energią 200 J. Wymagania dotyczące obuwia bezpiecznego określa PN-EN ISO 20345 oraz PN-EN ISO 20345:2012
- Obuwie ochronne (P - "protective") - posiada właściwości ochronne łącznie z ochroną palców stopy za pomocą podnosków, których wytrzymałość jest badana przy uderzeniu z energią 100 J. Wymagania dotyczące obuwia ochronnego określa PN-EN ISO 20346 oraz PN-EN ISO 20346:2014-08.
- Obuwie zawodowe (O - "occupational") - posiada cechy ochronne przeznaczone do ochrony przed urazami, które mogą wystąpić w czasie wypadku w miejscach pracy. Przeznaczone jest do codziennego użytkowania tam gdzie nie jest wymagana ochrona palców stopy za pomocą podnosków. Wymagania dotyczące obuwia zawodowego określa PN-EN ISO 20347 oraz PN-EN ISO 20347:2012 . Obuwie takie często jest określane jako obuwie robocze bez podnoska.
Obowiązkiem prawnym producentów jest właściwe oznakowanie obuwia ochronnego. Oznakowanie powinno być trwałe i czytelne - nie może ulec zatarciu nawet po długim użytkowaniu i zawsze powinno być łatwe do szybkiego odcyfrowania. Wymagane informacje można zamieścić poprzez wytłoczenie w skórze lub trwałe ostemplowanie identyfikacyjnych symboli. Dodatkowym wymogiem jest dołączenie do obuwia, napisanej w języku polskim instrukcji jego obsługi, własności ochronnych, sposobów dostosowywania, konserwacji i przechowywania.
Oznakowanie obuwia musi zawierać:
- rozmiar
- znak firmowy producenta
- oznaczenie producenta
- datę produkcji - kwartał i rok
- kraj producenta
- numer odpowiedniej normy
- oznaczenia charakteryzujące właściwości danego modelu obuwia
Piktogramy na obuwiu bezpiecznym specjalistycznym:
- obuwie chroniące przed elektrycznością statyczną (ESD).
- obuwie chemoodporne,
- obuwie elektroizolacyjne
- obuwie odporne na przecięcie (dla pilarzy),
- obuwie dla strażaków
-
SB wymagania podstawowe
- podnosek wytrzymujący uderzenia do 200 J
- wierzch obuwia wykonany z dwoiny skórzanej lub innego materiału o wytrzymałości takiej jak wymagane minimum według normy
- wysokość wierzchu odpowiadająca normie
-
S1 cechy podstawowe SB z dodatkowymi właściwościami
- właściwości antyelektrostatyczne
- absorpcja energii w części piętowej
- część piętowa zamknięta
- podeszwa antypoślizgowa
-
S2 cechy jak dla S1 z dodatkowymi właściwościami
- wierzch wodoodporny - nie przepuszcza wody przez minimum 1 godzinę
-
S3 cechy jak dla S2 z dodatkowymi właściwościami
- podpodeszwa lub wkładka odporna na przebicie
- podeszwa urzeźbiona
-
S4 cechy jak dla S1 z dodatkowymi właściwościami
- podeszwa antypoślizgowa
-
S5 cechy jak dla S4 z dodatkowymi właściwościami
- podpodeszwa lub wkładka odporna na przebicie
- podeszwa urzeźbiona
-
SBH cechy obuwia bezpiecznego hybrydowego
Kategorie obuwia bezpiecznego wg PN-EN ISO 20345
Kategoria |
Wymagania |
|||||||
Podnosek200 J | Odporność na przebicie | Zabudowana pięta | Odporność na oleje, benzynę i inne rozpuszcz. organiczne | Właściwości antyelektro-statyczne | Absorpcja energii w części piętowej |
Przepusz-czalność i absorpcja wody | Wodo-szczelność | |
SB | x | x | ||||||
S1 | x | x | x | x | x | |||
S2 | x | x | x | x | x | x | ||
S3 | x | x | x | x | x | x | x | |
S4 | x | x | x | x | x | x | ||
S5 | x | x | x | x | x | x | x |
Zapoznaj się z całą ofertą obuwia roboczego
- podnosek chroniący palce stopy przed uderzeniem z energią 200J;
- podeszwę o właściwościach antyelektrostatycznych i antypoślizgowych;
- absorpcję energii w części piętowej;
- podeszwę z wkładką antyprzebiciową, która chroni stopę przed skutkiem nadepnięcia na ostre przedmioty.
W przeciwieństwie do obuwia klasy S3 buty klasy S1P nie posiadają podwyższonej wodoodporności. Buty robocze S1P charakteryzują się większą przewiewnością gdyż wykonywane są zwykle ze skór welurowych i nubukowych lub cholewek tekstylnych. Z tego względu najlepiej nadają się do pacy w zamkniętych pomieszczeniach (halach) oraz w okresie letnim.
-
PB
-
P1 : kategoria ta cechuje się podstawowymi właściwościami, a dodatkowo posiada
- zabudowaną piętę,
- właściwości antyelektrostatyczne
- cechuje się absorpcją energii w części piętowej.
-
P2 : jak P1 wzbogacona o taką cechę, jak
- nieprzepuszczalność wody
-
P3 : jak P2 plus, poszerzona o
- odporność podeszwy na przebicie
- urzeźbienie podeszwy.
Kategorie obuwia ochronnego wg PN-EN ISO 20346
Kategoria |
Wymagania |
|||||||
Podnosek100 J | Odporność na przebicie | Zabudowana pięta | Odporność na oleje, benzynę i inne rozpuszcz. organiczne | Właściwości antyelektro-statyczne | Absorpcja energii w części piętowej |
Przepusz-czalność i absorpcja wody | Wodo-szczelność | |
PB | x | x | ||||||
P1 | x | x | x | x | x | |||
P2 | x | x | x | x | x | x | ||
P3 | x | x | x | x | x | x | x | |
P4 | x | x | x | x | x | x | ||
P5 | x | x | x | x | x | x | x |
-
OB : właściwości podstawowe
-
O1 : podstawowe właściwości plus :
- zabudowana pięta,
- odporność na węglowodory, olej napędowy,
- właściwości antyelektrostatyczne podeszwy,
- absorpcja energii w części piętowej
-
O2 : jak O1 plus :
- nieprzepuszczalność wody
-
O3 : jak O2 plus :
- odporność podeszwy na przebicie,
- urzeźbienie podeszwy
-
O4 : podstawowe właściwości plus :
- właściwości antyelektrostatyczne,
- absorpcja energii w części piętowej
-
O5 : jak O4 plus:
- odporność podeszwy na przebicie,
- urzeźbienie podeszw
-
OBH cechy obuwia zawodowego hybrydowego
Kategorie obuwia zawodowego wg PN-EN ISO 20347
Kategoria |
Wymagania |
|||||||
Podnosek | Odporność na przebicie | Zabudowana pięta | Odporność na olej napędowy | Właściwości antyelektro-statyczne | Absorpcja energii w części piętowej |
Przepusz-czalność i absorpcja wody | Wodo-szczelność | |
OB | ||||||||
O1 | x | x | x | |||||
O2 | x | x | x | x | ||||
O3 | x | x | x | x | x | |||
O4 | x | x | x | x | ||||
O5 | x | x | x | x | x |
Symbol | Piktogram | Znaczenie | Wymagania |
P | Odporność na przekłucie | > 1100N | |
A | Obuwie antyelektrostatyczne - właściwość antyelektrostatyczna obuwia nie może gwarantować pełnej ochrony przed porażeniem. | zakres od 100 kΩ do 1000 MΩ | |
C | Obuwie prądoprzewodzące | Pomiędzy 0 a 100 kΩ | |
Obuwie ESD EN 61340-5-1 | opór elektryczny pomiędzy 7,5x105Ω a 3,5x107Ω (0,75 MΩ do 35 MΩ). | ||
I | Obuwie elektroizolacyjne - PN-EN 50321 |
Klasa 0 - Max. nominalne napięcie prądu przemiennego 1.000 V, Max. nominalne napięcie prądu stałego 1.500 V 00 - Max. nominalne napięcie prądu przemiennego 500 V, Max. nominalne napięcie prądu stałego 750 V |
|
HI | Izolacja spodu od ciepła. |
HI1 utrzynanie temeratury mniejszej niż 42ºC przez 30 min przy 150°C HI2 utrzynanie temeratury mniejszej niż 42ºC przez 20 min przy 250 ºC HI3 utrzynanie temeratury mniejszej niż 42ºC przez 40 min przy 250 ºC |
|
CI | Izolacja spodu od zimna | 30 minut przy -20°C, ΔT≤10°C | |
E | Obuwie absorbujące energię w części piętowej | > 20J | |
WR | Odporność na wodę | < 3cm^ | |
WRU | Przepuszczalność wody i absorpcja wody. Wierzch obuwia hydrofobowy | > 60 min. | |
HRO | Odporność spodów na kontakt z gorącym podłożem | 300°C przez 1 minutę | |
WG | Obuwie spełnia wymagania obuwia przeznaczonego dla spawaczy | ||
AL | Odporność obuwia dla odlewników na duże ilości płynnego aluminium | Obuwie klasy I | |
Fe | Odporność obuwia dla odlewników na duże ilości płynnego żelaza | Obuwie klasy I | |
CR | Odporność na przecięcie (nie na przecięcie piłą łańcuchową) | Indeks 2,5 | |
Obuwie bezpieczne odporne na przecięcie piłą łańcuchową klasy 3 | |||
M | Ochrona śródstopia | Wymaganie dodatkowe mające zastosowanie tylko do obuwia bezpiecznego (EN ISO 20345). < 40 mm (rozmiar 41/42) | |
AN | Ochrona kostki | ≤ 10 kN średnia / ≤ 15 kN maks. | |
FO/ORO | Odporność podeszew na oleje, benzynę i inne rozpuszczalniki organiczne (węglowodory) | ≤12% Wymaganie dodatkowe mające zastosowanie tylko do obuwia zawodowego. W obuwiu bezpiecznym jest to wymaganie podstawowe. | |
SRA | Odporność na poślizg na podłożu ceramicznym pokrytym roztworem laurylosiarczanu sodu (SLS) | Obcas-min. 0,28 Płaskie - min. 0,32 |
|
SRB | Odporność na poślizg na podłożu ze stali pokrytym glicerolem | Obcas-min. 0,13 Płaskie-min. 0,18 |
|
SRC | Odporność na poślizg na obydwu w/w podłożach SRA + SRB | ||
F | Wysokie obuwie dla strażaków | F1 - Typ 1 – przeznaczony do działania na zewnątrz – ogólnych akcji ratowniczych, gaszenia pożaru, akcji gaszenia pożaru obejmującej pożar paliw roślinnych, takich jak lasy, zboża, uprawy, trawy lub pola uprawne; bez ochrony palców, bez ochrony przed zagrożeniami chemicznymi; F2 - Typ 2 – odpowiedni do działań ratowniczych przy pożarach, gaszenia pożaru, ochrony mienia w budynkach, zamkniętych obiektach, pojazdów, pojemników lub podobnych obiektów objętych pożarem lub sytuacją zagrożenia; tam gdzie wymagana jest ochrona przed przebiciem i ochrona palców, bez ochrony przed zagrożeniami chemicznymi. Obejmuje wszystkie rodzaje ryzyka dla typu 1. F3 - Typ 3 – stosowany w sytuacjach zagrożeń związanych z materiałami niebezpiecznymi, w tym uwolnienia lub możliwości uwolnienia niebezpiecznych środków chemicznych do otoczenia, które mogą powodować utratę życia, urazy osób albo zniszczenie mienia lub środowiska. Obejmuje wszystkie rodzaje ryzyka dla typu 2. |
|
FP | Wysokie obuwie dla strażaków z podeszwą odporną na przebicie | ||
FA | Wysokie obuwie dla strażaków posiadające właściwości antyelektrostatyczne | ||
FAP | FA+FP | ||
CH
|
odporność na chemikalia | ||
CH | zwiększona odporność na chemikalia |
Aby wyposażyć pracownika w odpowiednie obuwie robocze lub ochronne należy określić wszystkie występujące zagrożenia i określić stopień narażenia pracowników na działanie szkodliwych czynników:
- ciężar przedmiotu, który mógłby upaść na stopę - Najlepiej sprawdzą się buty ochronne z podnoskiem wytrzymującym uderzenia do 200 J który ochroni stopy przed poważniejszym urazem.
- narażenie na przekłucie ostrym przedmiotem lub podłożem (np. szkłem, gwoździami, blachą – wymagane jest zaopatrzenie się w obuwie z wkładką antyprzebiciową (S3 lub S1P),
- stężenie kwasu, rodzaj rozpuszczalnika i innych substancji chemicznych
- kontakt z czynnikami biologicznymi zagrażającymi zdrowiu i życiu bądź mającymi związek z procesem produkcji żyzności.
- warunki otoczenia - temperaturę, wilgotność, środowisko zagrażające wybuchowi
- kontakt bezpośredni z ogniem i powierzchniami jak też elementami o wysokiej i niskiej temperaturze
- kontakt z prądem elektrycznym jak również kontakt z sprzętem i materiałami narażonym na elektryczność statyczną.
Należy także uwzględnić warunki pracy i płeć pracownika:
- praca w pozycji stojącej lub siedzącej (w tej samej pozycji przez dłuższy czas) ,
- praca wymagająca stałego ruchu,
- chodzenie po drabinach i schodach,
- poruszanie się po gładkich i śliskich powierzchniach,
- praca na otwartej przestrzeni w różnych porach roku,
- praca w trudnych warunkach terenowych,
- praca w pomieszczeniach zamkniętych o stałej temperaturze.
- kobiety wymagające obuwia ochronnego z noskiem warto wyposażyć w specjalistyczne obuwie damskie bądź nabyć wygodne i lżejsze obuwie ochronne z noskami kompozytowymi.
- PN-EN ISO 20345:2012 Środki ochrony indywidualnej - Obuwie bezpieczne
- PN-EN ISO 20346:2014-08 Środki ochrony indywidualnej – Obuwie ochronne
- PN-EN ISO 20347:2012 Środki ochrony indywidualnej - Obuwie zawodowe
- PN-EN ISO 22568-1:2019-05 Ochrony stopy i nogi. Wymagania i metody badań elementów składowych obuwia. Część 1: Metalowe podnoski. Określono wymagania i metody badań metalowych podnosków, mających zastosowanie jako elementy składowe obuwia ŚOI (np. jak opisano w ISO 20345 oraz ISO 20346).
- PN-EN ISO 22568-2:2019-05 Ochrony stopy i nogi -- Wymagania i metody badań elementów składowych obuwia -- Część 2: Niemetalowe podnoski. Określono wymagania i metody badań niemetalowych podnosków, mających zastosowanie jako elementy składowe obuwia ŚOI (np. jak opisano w ISO 20345 oraz ISO 20346).
- PN-EN ISO 22568-3:2019-05 Ochrony stopy i nogi -- Wymagania i metody badań elementów składowych obuwia -- Część 3: Metalowe wkładki odporne na przebicie. Określono wymagania i metody badań metalowych wkładek odpornych na przebicie, o odporności na przebicie mechaniczne, mających zastosowanie jako elementy składowe obuwia ŚOI (np. jak opisano w ISO 20345, ISO 20346 oraz ISO 20347).
- PN-EN ISO 22568-4:2019-05 Ochrony stopy i nogi - Wymagania i metody badań elementów składowych obuwia - Część 4: Niemetalowe wkładki odporne na przebicie. Określono wymagania i metody badań niemetalowych wkładek odpornych na przebicie mechaniczne, mających zastosowanie jako elementy składowe obuwia ŚOI (np. jak opisano w ISO 20345, ISO 20346 oraz ISO 20347).
- PN-ISO 4643:1994 Obuwie formowane z tworzyw sztucznych - Buty z poli(chlorku winylu) z podszewką i bez podszewki do użytku ogólnoprzemysłowego - Wymagania
- PN-ISO 5423:1994 Obuwie formowane z tworzyw sztucznych - Buty poliuretanowe z podszewką i bez podszewki do użytku ogólnoprzemysłowego - Wymagania
- PN-EN 13832-2:2019-01 Obuwie chroniące przed chemikaliami - Część 2: Wymagania dotyczące obuwia odpornego na chemikalia w warunkach laboratoryjnych
- PN-EN 13832-3:2019-01 Obuwie chroniące przed chemikaliami -- Część 3: Wymagania dotyczące obuwia o zwiększonej odporności na chemikalia w warunkach laboratoryjnych
- PN-EN ISO 17249:2014-03 Obuwie bezpieczne odporne na przecięcie piłą łańcuchową
- PN-EN 381-3:2000 Odzież ochronna dla użytkowników pilarek łańcuchowych przenośnych - Metoda badania obuwia
- PN-EN 15090:2012 Obuwie dla strażaków - minimalne wymagania i metody badań trzech typów obuwia dla strażaków, stosowanego podczas gaszenia pożarów, ogólnych akcji gaśniczych, akcji ratowniczych podczas pożarów i w sytuacjach nagłego zagrożenia materiałami niebezpiecznymi.
- PN-EN ISO 20349-1:2017-10 Środki ochrony indywidualnej - Obuwie chroniące przed zagrożeniami występującymi w hutnictwie i spawalnictwie - Część 1: Wymagania i metody badań dotyczące ochrony przed zagrożeniami w hutnictwie
- PN-EN ISO 20349-2:2017-10 Środki ochrony indywidualnej - Obuwie chroniące przed zagrożeniami występującymi w hutnictwie i spawalnictwie - Część 2: Wymagania i metody badań dotyczące ochrony przed zagrożeniami w spawalnictwie i procesach pokrewnych
- PN-EN 50321:2002 Obuwie elektroizolacyjne do prac przy instalacjach niskiego napięcia
- PN-EN 50321-1:2018-05 Prace pod napięciem - Obuwie do ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym - Obuwie i kalosze elektroizolacyjne
- PN-EN 61340-4-3:2003 Elektryczność statyczna -- Część 4-3: Znormalizowane metody badań do określonych zastosowań -- Obuwie
- PN-EN 14404+A1:2010 - Środki ochrony indywidualnej - Ochraniacze kolan do pracy w pozycji klęczącej